„Badamy Suplementy” nr 36/BS/21, 20/06/2021
Autor: mgr Joanna Dauksza (dietetyk kliniczny)
Żyjemy w czasach, w których suplementy diety polecane są nam „na każdym kroku”. Reklamy w aptekach, w telewizji, na siłowniach, polecenia lekarzy czy dietetyków. Jakie są fakty? Czy rzeczywiście każdy z nas potrzebuje suplementacji? A jeśli tak – co suplementować i jak mądrze wybrać preparaty?
Zarówno niedobór jak i nadmiar witamin czy minerałów może odbić się na naszym zdrowiu, a tym samym powodować różnego rodzaju zaburzenia. To właśnie je najczęściej znajdziemy w suplementach diety. Co poza nimi proponuje nam rynek? Suplementy z błonnikiem, probiotyki i prebiotyki, kwasy tłuszczowe czy aminokwasy… Lista dostępnych na rynku produktów jest naprawdę spora.
To nie przekonania czy reklamy powinny skłaniać nas do zakupu suplementów, a… stan naszego zdrowia. Jeżeli nie masz pewności, czy w Twoim przypadku suplementacja jest potrzebna , wątpliwości powinien rozwiać lekarz lub dietetyk po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu medycznego (żywieniowego). W jego skład wchodzą:
1. AKTUALNE badania hormonalne i morfologiczne;
2. pytania o twój aktualny tryb życia, aktywność fizyczną, preferencje żywieniowe i/lub jadłospis z kilku poprzednich dni;
3. informacje o przyjmowanych lekach;
4. informacje czy aktualnie na coś chorujesz, czy są jakieś alergie i/lub nietolerancje pokarmowe.
Dopiero po tak wnikliwej analizie można stwierdzić, czy i jaka suplementacja jest potrzebna, gdyż u większości zdrowych osób da się zbilansować dietę tak, by nie było w niej żadnych niedoborów – tym samym nie jest wymagana suplementacji (poza suplementacją witaminy D w okresie jesienno – zimowym, o czym pisałam tutaj). Należy pamiętać, że ZAWSZE fakt wdrożenia suplementacji należy rozważać indywidualnie!
Są jednak grupy osób, u których wdrożenie odpowiedniej suplementacji jest konieczne:
1. Kobiety w ciąży/karmiące piersią.
Zgodnie z najnowszymi rekomendacjami PTGiP w okresie ciąży/karmienia zaleca się suplementacji żelaza, kwasu foliowego, kwasów DHA, jodu i witaminy D. Jak czytamy w opracowaniu -„Obecność innych mikroelementów, witamin i substancji czynnych, w suplementacji, czyli uzupełnianiu normalnej diety, nie jest rekomendowane w populacji zdrowych kobiet, jeżeli nie ma do tego określonych wskazań medycznych.”
2. Weganie oraz wegetarianie.
U wegan konieczna jest zawsze suplementacja witaminy B12 (gdyż witamina ta naturalnie występuje tylko w produktach pochodzenia zwierzęcego: ryby, jaja, mięso, produkty mleczne), często także wapnia. Dietę wegetariańską da się tak zbilansować, aby zażywanie suplementów nie było konieczne, jednak z doświadczenia wiem, że tego typu diety prowadzone „na własną rękę” raczej tej suplementacji potrzebują.
3. Osoby z chorobami jelit i/lub zespołem złego wchłaniania; osoby po lub w trakcie chemioterapii .
Suplementację dobieramy indywidualnie po zidentyfikowaniu, jakie niedobory występują.
4. Osoby chore na osteoporozę.
Często wymagana jest suplementacji wapnia i witaminy D3.
5. Osoby po operacjach bariatrycznych.
Żywienie jakie jest zalecane po tego typu operacjach (do 7 tygodni po zabiegu) nie pokrywa w pełni zapotrzebowanie na wszystkie składniki mineralne i witaminy. Stąd ok.3 dni po zabiegu trzeba wprowadzić odpowiednie preparaty witaminowo – mineralne.
6. Sportowcy.
Suplementacja dobierana jest indywidualnie.
Jak mądrze wybrać suplementy?
Jeżeli już zdecydujesz się na zakup jakiegoś preparatu, warto sprawdzić kilka kwestii. Warto wybierać lek zamiast suplementu, jeśli jest taka możliwość. Masz wtedy pewność najwyższej jakości, bo lek zanim zostanie wprowadzony na rynek musi przejść szereg badań/testów – z suplementami bywa różnie.
Sprawdzaj, czy producent podaje skład. Istnieją na rynku preparaty, które są hucznie reklamowane, jednak ich skład do jakaś magiczna, zastrzeżona receptura. Często dzieje się to w przypadku suplementów sprzedawanych przez internet, czy przez firmy MLM. Radzę też uważać na wszystkie preparaty, o których ktoś mówi, że mają magiczne właściwości (np. cudownie odchudzają czy oczyszczają z toksyn). Sproszkowane owoce, warzywa, czy soki za mnóstwo pieniędzy, to nie porządne, przebadane suplementy, a raczej sposób na wyczyszczenie Twojego portfela.
W dobrym suplemencie skład zawsze będzie dokładnie podany i znajdziesz go w rejestrze https://rejestrzp.gis.gov.pl/.
Przy wyborze suplementów warto też zwracać uwagę na fakt, czy zostały niezależnie przebadane. Daje to gwarancję, że z pewnością kupujemy to, o czym zapewnia producent. Takimi badaniami zajmuje się np. Fundacja Badamy Suplementy, która sprawdza ich faktyczny skład (wykonując badania pod kątem mikrobiologicznym, badania na zawartość metali ciężkich oraz badania zgodności składu faktycznego z informacją, którą producent podał na etykiecie) w akredytowanym laboratorium – przebadane do tej pory suplementy znajdziecie na www.badamysuplementy.pl/zbadane-suplementy/ . Badania Fundacji finansowane są z dotacji otrzymanej z Narodowego Instytutu Wolności ze Środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich. Misja Fundacji to umożliwienie konsumentowi podjęcie świadomej decyzji podczas wyboru suplementów diety.
Z własnej praktyki – najczęściej zalecam suplementy z witaminą D (w okresie jesienno – zimowym),kwasy tłuszczowe omega-3 (spożycie rób wśród Polaków wciąż nie jest na zadowalającym poziomie) oraz probiotyki (tutaj już konkretnie dobrane w zależności od osoby). Jeśli to tylko możliwe staraj się stawiać na urozmaiconą dietę, pełną warzyw i owoców oraz zadbaj o aktywność fizyczną. To z pewnością dużo lepiej wpłynie na stan Twojego zdrowia niż łykanie dodatkowej tabletki.
Źródła:
-
- Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, 2020-07-28
- Rizzo, Gianluca, et al. „Vitamin B12 amongvegetarians: status, assessment and supplementation.”; Nutrients 8.12 (2016): 767
- Watanabe, Fumio. „Vitamin B12 sources and bioavailability.” Experimentalbiology and medicine.”; 232.10 (2007): 1266-1274
- M.Grembecka, „Suplementy diety – panaceum na wszystkie dolegliwości?”; Gazeta AMG 1 (2019): 18-22
