„Badamy Suplementy” nr 26/BS/20, 29/09/2020
Ostatnio usłyszałem, że celebrytka reklamująca suplement diety💊 Good Mood w swoim nagraniu powiedziała, że ów produkt „postawi psychicznie na nogi” oraz „Po to Bio Medical Pharma wymyśliła ten produkt „Good Mood”, żeby takim osobom jak Wam pomagać i to bez recepty, bez psychiatry” .
Wiele artykułów na ten temat ostatnio ukazało się w Internecie (dla niewtajemniczonych link do jednego z nich: https://natemat.pl/320951,blanka-lipinska-reklamuje…#), więc nie będę ich powielał, natomiast poprosiłem dietetyka klinicznego Pawła Szewczyka o stworzenie opisu składników tego suplementu, który ma „postawić psychicznie na nogi”. Pozwoli Wam to na rzeczową weryfikację tego suplementu.
➡️Składniki aktywne opisywanego suplementu Good Mood: olej rybi (w tym kwasy tłuszczowe DHA, EPA), ekstrakt czerwonych znamion kwiatów szafranu (w tym krocyna, safranal).
➡️Opis wskazanych składników suplementu (na końcu znajdziecie źródła na podstawie, których został stworzony opis):
➡️Olej rybi 🐟 – najpowszechniejszy surowiec będący źródłem biologicznie aktywnych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 – kwasu eikozapentaenowego (EPA) i dokozaheksoenowego (DHA). Sugeruje się, że zarówno EPA i DHA mogą wpływać przeciwdepresyjnie. Istnieją prace w których jedynie EPA wspiera funkcjonowanie mózgu, m. in. poprzez uczestnictwo w procesie powstawania interleukin(1). W opracowaniach naukowych dokumentuje się zależność pomiędzy zawartością kwasów nienasyconych omega-3, a depresją(2).
W aktualnych rekomendacjach suplementacyjnych dla ciężarnych odnaleźć można wzmiankę o obniżeniu ryzyka depresji poporodowej u osób spożywających w czasie ciąży odpowiednie ilości DHA(3). Aktualne rekomendacje zawierają informacje o zalecanym dziennym spożyciu na poziomie 250mg EPA+DHA. U każdej ciężarnej należy zadbać o dodatkowe 100-200mg samego DHA(4). Istnieją rekomendacje mówiące o dawkach EPA+DHA na poziomie 1g/d. Takie postępowanie ma minimalizować objawy zaburzeń nastroju(5). W innych praca dokumentuje się, że 1g samego EPA ma działać porównywalnie do 20mg fluoksetyny(6). W przypadku pacjentów cierpiących na depresję lekooporną zaobserwowano, że dodatek wysokich dawek kwasów omega-3 do konwencjonalnej terapii wenlafaksyną (do 300mg/d) lub paroksetyną (do 60/d) powodowało zauważalną poprawę u większości z nich(7) (warto podkreślić, że dawki te są nieosiągalne przy dawkowaniu good mood zgodnie z zaleceniami producenta. Naukowcy sięgnęli po 2,2g EPA i 700mg DHA dziennie).
W roku 2019 opublikowano meta-analizę 26 prób dotyczących zastosowania kwasów omega-3 (obejmujących ponad 2100 osób, z czego niemal 1100 przyjmowały kwasy tłuszczowe omega 3). Autorom udało się zaobserwować, że omega-3 wykazują istotny wpływ przeciwdepresyjny, podkreślają jednak niejednoznaczne wyniki dotychczasowych badań, a także problem w ustaleniu jaka dawka EPA i DHA powinna zostać zaordynowana osobom borykającym się z problemami depresyjnymi. Podobnież nie jest znana długofalowa skuteczność przeciwdepresyjna kwasów tłuszczowych omega-3(8).
➡️Ekstrakt szafranu🌺 – zawierający krocynę i safranal. Safranal określany jest w literaturze jako wpływający podobnie do syntetycznych leków przeciwdepresyjnych – fluoksetyny i amipraminy(2). Udokumentowano poprawę nastroju u osób przyjmujących 30mg ekstraktu szafranu dziennie przez 6 tygodni. Podobny efekt obserwowano w przypadku stosowania niskich dawek fluoksetyny (20mg/d). Częstość występowania działań niepożądanych w przypadku obu środków była zbliżona(9). Meta-analiza z 2013, gdzie włączone prace obejmowały protokoły 6-8 tygodniowe suplementacji dawkami 30mg szafranu na dzień udokumentowała bezpieczeństwo stosowania i użyteczność szafranu w leczeniu łagodnych objawów depresyjnych(10). W meta-analizie z 2018 natomiast zaobserwowano, że suplementacja szafranem wpływa korzystnie w przypadku łagodnych zaburzeń depresyjnych, a jego skuteczność może być porównywana z syntetycznymi lekami przeciwdepresyjnymi. Najczęściej stosowano dawki 30mg/d i czas trwania kuracji 6-12 tygodni(11). Kolejna meta-analiza z przeglądem systematycznym, obejmująca tematykę suplementacji szafranem w problemach z depresją i uczuciem lęku opublikowana została w maju 2019. Po analizie 23 prac autorzy skonkludowali, że zastosowania szafranu wywiera znaczący efekt pozytywny na pacjentów z objawami depresji i lęku w porównaniu do placebo. Również w tym wypadku większość prac obejmowała administrację 30mg ekstraktu szafranu(12).
➡️ Reasumując – opisywany produkt, a w zasadzie jego składniki aktywne, okazują się mieć nie najgorsze poparcie w literaturze naukowej. W związku z powyższym jego zastosowanie może przyczynić się do poprawy nastroju i wspomóc funkcjonowanie osób borykających się z lekkimi zaburzeniami depresyjnymi. Jednocześnie podkreślić należy, że karygodne i absolutnie niedopuszczalne jest odradzanie stosowania leków i terapii, a także wizyty u specjalisty. Pamiętajmy, że suplementy mogą być jedynie wsparciem i uzupełnieniem, a ich dobór powinien być podejmowany z rozwagą i co istotne w przypadku środków mogących wpływać na nastrój, najlepiej po konsultacji z lekarzem by nie wyindukować niebezpiecznych dla zdrowia i życia interakcji.
Stygmatyzacja osób z zaburzeniami psychicznymi i niezdrowe reagowanie na informacje o czyjejś wizycie u psychiatry są w naszym kraju często spotykane, co jedynie pogłębia problem. Stwierdzenia typu: to suplement, a nie żaden lek, pomoże bez wizyty u psychiatry (co osobiście odbieram jako obietnicę możliwości uniknięcia czegoś zbędnego/wstydliwego) powinny być społecznie piętnowane. Psychiatra – jak lekarz każdej innej specjalności – jest specjalistą w swojej dziedzinie i wizyta u niego, jak również podjęcie terapii (czy to farmako-, czy psychoterapii) nie powinno wiązać się z jakimkolwiek uczuciem wstydu lub zażenowania.
Piśmiennictwo:
1. Majkutewicz P. et al.: Leczenie żywieniowe depresji. Fam Med. Prim Care Rev. 2014, 16, 1, 48-50.
2. Muszyńska B. et al.: Surowce naturalne mające znaczenie w profilaktyce i wspomagające leczenie depresji. Psychiatr Pol. 2015, 49, 3, 435-453
3. Zimmer M. et al.: Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych. https://www.ptgin.pl/…/REKOMENDACJE%20PTGIP…
4. Jarosz M. (Red.): Normy żywienia dla populacji Polski. IŻŻ, Warszawa, 2017.
5. Nemets B. et al.: Addition of omega-3 fatty acid to maintenance medication treatment for recurrent unipolar depressive disorder. Am. J. Psychiatry. 2002, 159, 477-479
6. Knefel K., Hese R.T.: Kwasy omega-3 a zaburzenia depresyjne, lękowe i schizofrenia. Psychiatr. Prakt. Klin., 2009, 2, 140-145.
7. Krawczyk K. et al.: Potencjalizacja leków przeciwdepresyjnych kwasami tłuszczowymi omega-3 w depresji lekoopornej*. Psychiatr. Pol. 2012, XLVI, 4, 585-598
8. Liao Y. et al.: Efficacy of omega-3 PUFAs in depression: A meta-analysis. Transl Psychiatry. 2019, 9, 190.
9. Akhondzadeh Basti A. et al.: Comparison of petal of Crocus sativus L. and fluoxetine in the treatment of depressed outpatients: a pilot double-blind randomized trial. Prog. Neuropsychopharmacol. Biol. Psychiatry. 2007, 31, 2, 439–442.
10. Hausenblas H. et al.: Saffron (Crocus sativus L.) and major depressive disorder: a meta-analysis of randomized clinical trials. J Integr Med. 2013, 11, 6, 377-383.
11. Yang X. et al.: Comparative efficacy and safety of Crocus sativus L. for treating mild to moderate major depressive disorder in adults: a meta-analysis of randomized controlled trials. Neuropsychiatr Dis Treat. 2018, 14, 1297-1305
12. Marx W. et al.: Effect of saffron supplementation on symptoms of depression and anxiety: a systematic review and meta-analysis. Nutr Rev. 2019, 77, 8, 557-571.
