Autorzy:
1) Mgr mikrobiologii, technik weterynarii, zoopsycholog spec. koty – Adrianna Iwan
2) Dr n. med. Paweł Szewczyk (redakcja)
Suplementy dla zwierząt – czy zawsze są konieczne?
Powszechność suplementów oraz zachęcające do ich kupna reklamy sprawiają, że często są one nabywane przez opiekunów zwierząt. Wielu z nich zastanawia się jednak, w jakich sytuacjach należy podawać wspomniane środki. Czy zawsze istnieje konieczność stosowania suplementów u zwierząt? Jak wybrać odpowiedni preparat i na co zwrócić uwagę?
Należy mieć na uwadze to, że nieuzasadnione podawanie suplementów może nieść za sobą niekorzystne dla zdrowia konsekwencje. Niestety mnogość produktów na rynku oraz reklamy z udziałem celebrytów sprawiają, że wielu z nas decyduje się na podawanie ich bez konsultacji z lekarzem weterynarii, a niejednokrotnie bez wskazań. Więcej nie zawsze oznacza lepiej, a nadmiar może być dla zwierzęcia szkodliwy.
Czym jest suplement diety?
Jest to preparat paszowy uzupełniający, stanowiący źródło określonych substancji odżywczych. Jego celem jest wspomożenie zbilansowania diety danego zwierzęcia. Co ważne, suplement nie jest lekiem. Środki te są klasyfikowane jako substancje o statusie GRAS (Generally Regarded As Safe) i są ogólnie uważane za bezpieczne. Podczas ich stosowania mogą występować działania niepożądane, takie jak: biegunka, wymioty, wzdęcia, zaparcia, mogą zdarzyć się także reakcje alergiczne. Preparaty te występują w różnych formach podania: proszku, kapsułek, past, tabletek, syropów. Wybór formy podawania dostosowany powinien być do danego zwierzęcia. Suplementy należy stosować w przypadku stwierdzenia niedoborów, stosując się do zaleceń producenta, a ich wprowadzenie, w miarę możliwości, poprzedzać konsultacją z lekarzem weterynarii. Suplementy diety mogą być stosowane okresowo lub stanowić stały element profilaktyki.
Co zrobić, aby unikać niedoborów substancji odżywczych?
Podstawą jest wybieranie karmy dobrej jakości, spełniającej potrzeby żywieniowe zwierzęcia. Niestety nie wszystkie karmy bytowe zawierają odpowiednie ilości niezbędnych składników i zwierzęta nimi karmione są narażone na niedobory. Karma powinna być także dopasowana do gatunku, wieku i kondycji zwierzęcia. Potrzeby żywieniowe psa będą inne od potrzeb kocich. Inne zapotrzebowanie na różne składniki będzie także u zwierzęcia młodego, a inne u starszego, jeszcze inne u zwierzęcia w okresie rekonwalescencji, a inne w okresie okołoporodowym. Europejska Federacja Przemysłu Żywieniowego Zwierząt Domowych (FEDIAF) opracowała wytyczne żywieniowe, w których znaleźć można precyzyjnie określone ilości ponad 40 niezbędnych składników pokarmowych, które powinny być dostarczone zwierzęciu. W przypadku diety BARF, która w ostatnich latach staje się coraz bardziej popularna, należy sięgać po zbilansowane dodatki, czyli wspomniane suplementy diety, aby uniknąć niedoborów.
Co należy mieć na uwadze sięgając po suplementy?
Przede wszystkim zwierzętom podawać należy preparaty im dedykowane. Trzeba pamiętać, aby wybierać zawsze suplementy dobrej jakości, dobrej jakości produkty to takie w których są zastosowane składniki dobrze przyswajalne, w odpowiednich dawkach oraz takie produkty powinny potwierdzać swój skład niezależnymi badaniami laboratoryjnymi np. takimi jakie wykonuje Fundacja Badamy Suplementy . Istotne jest także, by skład produktu był jasny i kompletnie przedstawiony na opakowaniu, a wartości poszczególnych składników wyszczególnione – zawsze należy czytać etykiety. Przy wyborze preparatu należy kierować się zdrowym rozsądkiem. Gdy zauważamy, że nasze zwierzę ma problem z sierścią, tzn. stała się ona krucha, matowa lub nadmiernie wypada, to zanim sięgniemy po reklamowany suplement, należy skonsultować się z lekarzem i ustalić możliwą przyczynę takiego stanu. Po konsultacji, jeśli istnieje konieczność, sięgamy po suplementy. Dobór odpowiedniego suplementu do konkretnego schorzenia jest bardzo ważny, ponieważ inne składniki będą korzystniej działały w przypadku chorób układu pokarmowego, a jeszcze inne w przypadku problemów dermatologicznych lub innych dolegliwości.
Większość suplementów na bazie naturalnych składników należy podawać odpowiednio wcześniej, ponieważ uzyskanie pełnego efektu wymaga działania przez dłuższy czas. Właściciele często zapominają o tym fakcie i oczekują od preparatów szybkiego, niejednokrotnie natychmiastowego, działania.
Rynek oferuje suplementy dedykowane różnych stanom i sytuacjom. Poszczególne preparaty różnią się składem, dawkowaniem, a także zastosowaniem, przez co po raz kolejny warto podkreślić jak istotnym jest baczne zwracanie uwagi na informacje zawarte na etykietach. Dostępne są też preparaty „ogólne” – uzupełniające dietę zwierząt w każdym wieku, zawierają one m.in. witaminy, minerały, kwas alfa-liponowy, kwasy tłuszczowe omega-3, beta-glukan.
Poniżej krótko omówiono niektóre grupy suplementów dla zwierząt:
1. Suplementy na stawy
Najczęściej zaleca się je zwierzętom starszym, tj. w wieku 7-8 lat, nie jest to jednak regułą. Można je stosować także u zwierząt młodych w okresie intensywnego wzrostu, rekonwalescencji, bardzo aktywnych lub z nadmierną masą ciała. Polecane są także przy urazach ortopedycznych. Na problemy ze stawami zaleca się preparaty zawierające m.in.: MSM (metylosulfonylometan), czarci pazur, kwasy omega-3, dziką różę, liofilizowaną mączkę z małża nowozelandzkiego, kwas hialuronowy, boswellię. W przypadku problemów ze stawami kluczowa jest diagnostyka oraz zoofizjoterapia.
2. Suplementy na poprawę wzroku
Wśród związków, które mogą mieć istotne znaczenie w profilaktyce i wsparciu leczenia chorób oczu wyróżnia się: kwasy omega-3 (szczególnie DHA i EPA), cynk, polifenole, karotenoidy (luteina, zeaksantyna, likopen, beta-karoten, astaksantyna), witaminy: A, C, E, antocyjany, ginkoflawonoglikozydy, kwas alfa-liponowy. Na poprawę wzroku zaleca się preparaty posiadające w składzie m.in.: ekstrakty z zielonej herbaty, pestek winogron, z borówki czarnej, aksamitki, ginkgo biloba, pomidora.
3. Suplementy w diecie BARF
Do podstawowych składników stosowanych w tej diecie należą: drożdże browarnicze (suplement stanowiący źródło witamin z grupy B), algi morskie (źródło jodu), oleje rybie – zawierają kwasy omega-3, mączka ze skorupek jajek albo wapń z alg (źródło wapnia), mączka kostna (suplement wapnia i fosforu), tauryna, hemoglobina (suplement żelaza). Suplementacja w tej diecie jest bardzo ważna, jest to dieta surowa, którą trzeba odpowiednio bilansować. Jeśli zwierzę jest chore to suplementacja jest modyfikowana i poszerzana o dodatkowe składniki, jak MSM, ostropest plamisty, spirulinę i wiele innych.
4. Suplementy wspomagające odporność
Wśród składników preparatów poprawiających odporność znajduje się beta-glukan.
5. Suplementy na biegunkę
W ich składzie znajdują się przede wszystkim probiotyki, prebiotyki, elektrolity.
6. Suplementy w chorobach nowotworowych
Preparaty te zawierają m.in. argininę, glutaminę, HMB (kwas 3-hydroksy-3-metylomasłowy), kwasy tłuszczowe omega-3, kwas alfa-liponowy, witaminy A, E, B1.
7. Suplementy wspomagające wątrobę
W tym przypadku w składzie powinna znaleźć się ornityna, S-adenozylometionina, cynk, magnez, ekstrakt z nasion z ostropestu, fosfolipidy.
8. Suplementy na skórę i sierść
Te preparaty często zawierają: kwasy omega-3 (źródło DHA, EPA), olej z ogórecznika (źródło GLA), ekstrakt ze skrzypu polnego, pokrzywy, ostropestu plamistego, fiołka trójbarwnego, cynk, kompleks witamin z grupy B, L-cysteinę, L-metioninę.
9. Suplementy w chorobach kardiologicznych
Dla zwierzęcia cierpiącego z powodu choroby serca warto rozważyć suplementację preparatami zawierającymi: L-karnitynę, taurynę, kwasy omega-3, witaminy z grupy B.
10. Suplementy u zwierząt geriatrycznych
Preparaty dla zwierząt geriatrycznych powinny zawierać m.in. kwasy omega-3, fosfolipidy, fosfatydyloserynę, antyoksydanty.
11. Suplementy łagodzące stres i niepokój
W tym przypadku należy zwrócić uwagę na preparaty zawierające tryptofan. Często w składzie można spotkać też ekstrakty np. z kozłka lekarskiego, czy liści zielonej herbaty.
Rynek oferuje mnóstwo różnych preparatów. Wiele z nich odpowiednio użytych może przynieść korzyść dla zdrowia naszego czworonoga. Jednak, aby tak się stało, zawsze należy wykonać odpowiednią diagnostykę i skonsultować się z lekarzem weterynarii. W kwestii układania diety dla pupila warto zasięgnąć także porady u dietetyków weterynaryjnych, którzy pomogą odpowiednio zbilansować dietę, dzięki czemu uniknie się niedoborów.
