„Badamy Suplementy”, autor: Dietetyk Paweł Szewczyk
Wchłanialność, przyswajalność, biodostępność – poznaj znaczenie tych ważnych definicji.
Terminy ujęte w tytule dzisiejszego tekstu często pojawiają się w dyskusjach dotyczących żywienia, dietetyki i zdrowia w ogóle. Nie zawsze wiemy jednak co one oznaczają, a przyznać należy, że opaczne ich zrozumienie może kompletnie zmienić sens wysłuchanej/wypowiedzianej informacji. Dziś więc chciałbym przybliżyć Wam znaczenie kilku, kluczowych, słów.
Wchłanialnością określa się, zgodnie z definicją Słownika Języka Polskiego, możliwość wchłonięcia i przyswojenia przez organizm określanej substancji, związku lub ich mieszaniny. Stwierdzenie to odnosić może się zarówno do żywności i jej składników, jak również do leków i suplementów diety, a także kosmetyków. Jeśli więc zauważysz informację dotyczącą np. żelaza „wchłaniane w jelicie cienkim” – oznacza to, że właśnie tam „wnika” do organizmu.
Przyswajalność określa poziom/stopień możliwości wchłonięcia substancji/związku w naszym organizmie. Gdy mówimy o przyswajalności leków – będzie to określenie stopnia wchłanialności substancji aktywnej, w przypadku przyswajalności pokarmu – poziom wchłanialności składników pożywienia po ich strawieniu (rozłożeniu na cząstki mniejsze i/lub pierwsze). Samo słowo „przyswajalny” może oznaczać także „zdatny do przyswojenia” przez organizm. Jeśli więc dotrzesz do informacji, że przyswajalność substancji X wynosi u ludzi 10-40%, oznaczać to będzie, że właśnie 10-40% przyjętej dawki zostanie przyswojone i może zostać wykorzystane. Na przyswajalność może mieć wpływ szereg czynników – poczynając od stanu zdrowia, poprzez towarzystwo rozmaitych substancji odżywczych i/lub antyodżywczych w diecie, na stosowanych używkach kończąc.
Biodostępność to zdecydowanie najbardziej „egzotyczne”, ale też i najciekawsze ze słów. Innym jej określeniem jest „dostępność biologiczna”. Mianem biodostępności określamy stopień w jakim organizm jest w stanie wchłonąć (i ewentualnie przetransformować do formy aktywnej) dostarczone mu substancje– przyswajanej i finalnie wykorzystywanej. W kontekście żywienia biodostępność powiązana jest z czasem wchłaniania substancji odżywczych i ich ilością. Uzależniona jest od przyjętej jednorazowo porcji substancji/pokarmu, substancji/związków współtowarzyszących, stanu zdrowia ogółem i zdrowia układu pokarmowego oraz stanie fizjologicznego (np. ciążą). W przypadku farmakoterapii doustnej dodatkowo wspomina się o postaci leku – tempo jego uwalniania wydaje się mieć istotne znaczenie.
Poszukując informacji o biodostępności możecie natknąć się także na pojęcie biorównoważności, oznaczające jednakową biodostępność leków (różnych), zawierających tę samą substancję w takiej samej dawce
